KAZAN ÖLÜR MÜ?

Nasrettin Hoca ‘ nın çıkarcı bir komşusu varmış. Bir gün Hoca bu komşusundan ödünç bir kazan almış. Hoca ‘ nın karısı kazanı kullandıktan sonra dolaba koyarken yer kazanmak için, annelerimizin yaptığı gibi, kazanın içine kendi tencerelerinden birini koymuş ve kazanın kapağını kapatmış. Bir kaç gün sonra adam kazanını istemek için Hoca’nın kapısını çalmış. Hoca içinde tencere olduğunu bilmeden kazanı komşusuna vermiş. Komşusu “kazanıma bir şey yapmış olmasınlar” diye düşünerek kontrol etmek amacıyla kazanın kapağını açıp içine bakınca içindeki tencereyi görmüş ve Hoca’ya :

- Bu tencere ne ? diye sormuş.

Şaka yapmayı seven Hoca, komşusuna şaka olsun diye;

- Senin kazan doğurdu komşu, demiş.

Komşusu çıkarına uygun gördüğü için bu duruma inanmış görünüp kazan ile tencereyi alarak evine dönmüş. Hoca hem şaşırmış hem de üzülmüş. “ Bu çıkarcı adama bir ders vermek gerekir.” diye düşünmüş. Bir kaç gün sonra, Hoca komşusundan tekrar o kazanı istemiş. Adam sevinçle Hoca ’ ya kazanı getirmiş. Fakat günler geçmesine rağmen kazanın hâlâ gelmediğini görünce kazanı almak için Hoca’nın kapısına dayanmış:

- Hoca bizim kazan nerede? Neden kazanımı getirmiyorsun? demiş. Hoca,

- Sorma komşu, ne kadar üzgünüm bir bilsen. Senin kazan öldü. Başın sağolsun, demiş.

Bu sözü duyan komşu sinirli bir şekilde Hoca’ ya çıkışmış:

- Hoca sen delirdin mi? Hiç kazan ölür mü? demiş.

Hoca, komşusu için hazırladığı dersi şu sözleriyle vermiş:

- Ah komşum, kazanın doğurduğuna inanıyorsun da öldüğüne neden inanmıyorsun?

İlk üç soruyu yukarıdaki parçaya göre cevaplayınız.

1. Öyküdeki kazanın içine tencereyi kim, neden koymuştur?

A) Hoca tencereyi kazanın içine komşusunu şaşırtmak için koymuştur.

B) Hoca ‘ nın karısı tencereyi kazanın içine komşusuna vermek için koymuştur.

C) Hoca tencereyi kazanın içine komşusunu sevindirmek için koymuştur.

D) Hoca ‘ nın karısı tencereyi kazanın içine yer kazanmak için koymuştur.

2. Hoca ‘ nın komşusu kazanın doğurduğuna neden inanmış?

A) Çünkü o zamanlar kazanlar doğururmuş. B) Çünkü öykülerde gerçek dışı olaylar olurmuş.

C) Çünkü inanmak çıkarına uygun gelmiş. D) Çünkü Hoca öyle söylemiş.

3. “ Komşusu kazanı almak için Hoca’nın kapısına dayanmış.” tümcesine altı çizili sözcüklerin yerine

aşağıdakilerden hangisini koyarsak tümcenin anlamı bozulur?

A) sinirle kapısına gelmiş B) hızla kapısına gelmiş

C) aceleyle kapısına yaslanmış D) öfkeyle kapısına gelmiş

4. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Yapım eki almamış, kök halindeki sözcüklere basit sözcükler denir.

B) “ lik – luk – çi – cu “ ekleri yapım ekleridir.

C) Yapım eki alarak yeni bir anlam kazanan sözcükler birleşik sözcük olur.

C) Yapılarına göre sözcükler “ basit, türemiş ve birleşik “ sözcüklerdir.

5. Hangi seçenekteki sözcüklerin tümü basit sözcüktür?

A) göz, postacı, cam B) zil, baca, köylü C) pil, av, böcek D) yolcu, ses, sesteş

6. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi yapım eki almamıştır?

A) kitaplık B) evden C) bilgi D) çıkarcı

7. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi yapım eki ile türetilmemiştir?

A) güç à güçlü B) kar à karsız C) oyun à oyuncak D) masa à masal

8. “ sobacı, şekerlik, arabaya, çantalar, övgü ”sözcüklerinden hangileri yapım eki almıştır?

A) sobacı, şekerlik, arabaya B) sobacı, şekerlik, çantalar, övgü

C) şekerlik, arabaya, çantalar, övgü D) sobacı, şekerlik, övgü

9. I. Eklendikleri sözcüklerin anlamlarını değiştirmezler. II. Sözcüklerin çekimini yaparlar.

III. Sözcüklerin tümcedeki anlamlarını belirlerler. IV. Kök hâlinde bulunurlar.

Yukarıdaki tümcelerden hangileri çekim ekini anlatır?

A) I – II - IV B) II – III - IV C) I - III – IV D) I – II - III

10. “sazlık , kalemler, tamirci, kıyıdan, kitaplar, buzluk geride “ sözcüklerinde koyu olarak verilmiş

eklerden yapım eki olanlar hangi seçenekte bir arada verilmiştir?

A) dan, ler, luk B) lık, ci, luk C) ler, lar, dan D) luk, lar, de

11. “Bezgin bir adam gördüm” tümcesinde hangi sözcük türemiştir?

A) adam B) bir C) gördüm D) bezgin

12. Aşağıdakilerden hangisi birleşik sözcük değildir?

A) hanımeli B) dedikodu C) başöğretmen D) aslanpayı

13. Aşağıdakilerden hangisi türemiş bir sözcüktür?

A) aslanım B) okula C) çekingen D) tepegöz

14. Aşağıdaki tümcelerden hangisindeki altı çizili sözcük türemiş değildir?

A) Aralarında iyi bir dostluk vardı. B) Kapıda birisi var.

C) Köşede bir balıkçı açılmış. D) Atatürk yurdumuza çağdaşlık getirdi.

15. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi yapım eki alıp türemiştir?

A) masal B) baca C) süpürge D) defterden

16. Aşağıdaki tümcelerden hangisinde altı çizili sözcük en fazla sayıda yapım eki almıştır?

A) Dayım gözlükçülük yapıyor. B) Sertaç görgü kurallarına çok uymaz.

C) Demet çicekçiye gitti. D) Bulmaca çözmeyi severim.

17. “ Tepebaşı, mirasyedi, Bahçekapı, Sarayburnu ” birleşik sözcüklerinden hangisi bir isim ve bir

yüklemin birleşmesiyle oluşmuştur?

A) Tepebaşı B) Sarayburnu C) mirasyedi D) Bahçekapı

18. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde birleşik sözcük yoktur?

A) Rumelihisarı'nda konserler veriliyor. B) Bayram tatili Cumartesi günü başlıyor.

C) Karagöz oyununu çok severim. D) Yolumuz balçık çamurla kaplıydı.

19. Aşağıdaki seçeneklerden hangisindeki sözcüklerin tamamı türemiş sözcüktür?

A) yaşam, seçim, uyku B) görenek, ölçü, roman

C) okul, tabak, evci D) roman, yaşam, saygı

20. “ Bilgisayar, sarımsak, süpürgecilik, büyükbaba” sözcüklerinden kaç tanesi birleşik sözcüktür?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Doğru seçenekleri boş kutulara x ile işaretleyiniz.

	A	B	C	D		A	B	C	D		A	B	C	D		A	B	C	D		ÖĞ. NO
1					6					11					16					DOĞRU
2					7					12					17					YANLIŞ
3					8					13					18					BOŞ
4					9					14					19					NET
5					10					15					20					PUAN